De kracht van vragen: advies geven werkt averechts

NicoJan Wallet
9 okt
3 minuten om te lezen

Probleem → oplossing. Het lijkt logisch, bijna automatisch. Je hoort één probleem en je handen jeuken al: zal ik drie tips geven, of tien? Voor je het weet, liggen de adviezen klaar: “Heb je al…?”, “Wat je moet doen is…”, “Ik zou gewoon…”. Het voelt actief, betrokken, professioneel zelfs.

Advies is vaak sneller dan verbinding. Het is verleidelijk, want het geeft ons als coach of collega het gevoel dat we van waarde zijn. Maar wie te snel adviseert, mist vaak de laag eronder: de echte vraag, de niet-gezegde betekenis, de angst of behoefte die het gedrag aanstuurt.

Wanneer de kracht van vragen het gesprek kantelt

Een oefengesprek tijdens een opleidingsdag. De student naast me ademde onrustig; je zag haar bij wijze van spreken al klaarstaan om advies te geven. Ze slikte, wachtte even, keek de cliënt (medestudent) echt aan en vroeg:

“Wat zou er gebeuren als je dit één week níet oplost voor anderen?”

De schouders van de ander zakten. “Dan ben ik bang dat ik niet meer nodig ben.” Dáár lag de ingang. Niet in de doordachte analyse, fantastische adviezen en slimme tips, maar in die ene vraag die landde.

Wat een goede vraag wél doet (de kracht van vragen in actie)

Een échte vraag, zonder verborgen sturing, opent. In onze opleiding zien we dit telkens in oefengesprekken. Een goede vraag nodigt uit tot zelfonderzoek, vergroot eigenaarschap (“het is van mij”), doorbreekt weerstand zonder strijd en herstelt verbinding: niet harder praten, maar empathischer luisteren. Dat is de kracht van vragen: één vraag kan meer losmaken dan tien adviezen.

Nog drie momenten waarop vragen deuren openden

In een andere sessie zat een student tegenover iemand die perfectie als harnas draagt. De student vroeg niet naar to-do’s of planningen, maar naar de betekenis:“Welke verwachting van jezelf weegt hier het zwaarst?”Het antwoord kwam zacht: “Dat ik het perfect moet doen, anders ben ik het niet waard.” Je voelt hoe de druk zichtbaar wordt. Precies daar kan het lichter worden.

Soms ligt de sleutel in een emotie die we liever wegduwen. Een student hoorde irritatie en stelde geen nieuwe ‘slimme’ vraag, maar een menselijke:“Als je boosheid een boodschap had, wat zou die zeggen?” Na een korte stilte: “Dat ik al lang over mijn grens ben gegaan.” Het gesprek werd eenvoudig, eerlijk, werkbaar.

En dan die student die alles wil loslaten, maar nergens landt. Niet nóg een tip over ‘even me-time’, maar:“Wat probeer je vast te houden dat eigenlijk afscheid vraagt?” Een diepe ademhaling. “Het beeld dat ik alles aan kan.” Vanaf dat moment ging het gesprek over rouw en realiteit, niet meer over symptoombestrijding.

Waarom te snel adviseren zelden werkt

Reddersreflex. Als we advies geven om spanning bij de ander (of onszelf) te dempen, stappen we in de Redder-rol. De ander wordt afhankelijk óf schiet in de weerstand.Verkeerde laag. Adviezen richten zich vaak op gedrag (“Zeg gewoon nee”), terwijl de blokkade in de betekenislaag zit (“Nee = afwijzing riskeren”). Dat blijft symptoombestrijding.Schijn-verantwoordelijkheid. Wanneer oplossingen van jou komen, voelt de ander zich even opgelucht, maar minder eigenaar. Zonder volle verantwoordelijkheid geen duurzame verandering.

Hoe we de kracht van vragen trainen bij de NCA

Tijdens onze opleiding werken we niet met trucjes of lijstjes, maar met echte aanwezigheid. We vertragen. We kijken. We benoemen wat we zien voordat we iets willen veranderen. Studenten ontdekken hoe één eerlijke vraag een gesprek kan kantelen en verantwoordelijkheid teruggeeft. Niet nog meer oplossingen, maar empathischer vragen.

Morgen al anders doen (praktisch met de kracht van vragen)

Je hoeft er geen nieuw protocol voor te leren. Merk je de drang om te adviseren? Tel tot drie. Adem. Kijk de ander aan en stel één vraag die bij de beleving blijft. Bijvoorbeeld: “Wat maakt dit voor jou lastig?” of “Wat heb jij nu nodig om één eerlijke stap te zetten?” Rond af met wat van hén is: “Welke stap kies jij?” Het is klein, maar het verschuift alles.

Wil je dit in je vingers krijgen?

Bij de Nederlandse Coach Academie werk je met echte casuïstiek, in exclusieve groepen en met persoonlijke begeleiding. Geen lijstjes om af te vinken, wel lichaamsbewustzijn, echte verbinding, gespreksvaardigheden en moed. Het resultaat? Studenten ervaren dat één goed geplaatste vraag meer impact heeft dan een volle gereedschapskist aan adviezen.